Dewiswch lythyren

Y

ya1 adf ie, ydw, ydy, ayyb. (ateb cadarnhaol i gwestiwn cadarnhaol )

y. da! feiz y.! ie siŵr! siŵr iawn/ ddigon! yn siŵr ei wala!yn sic(i)r iawn!

ya2 bf 3 un. pres. myn. mont gw. rhediad

y. pe get? ie, neu nage? oes, neu nac oes? do, neu naddo? bydd neu na fydd? byddwch, neu na fyddwch? ayyb.

ar y. y bleidlais/pleidleisiau o blaid

respont y. ateb yn gadarnhaol

yac'h a. iach, iachus; iawn, pert (am ffrwythau)

y. e galon ei galon yn iach/iawn; (ffig.) a chanddo stumog dda / archwaeth da

y. ha dibistig/divac’hagn yn fyw ac yn iach, yn iach a dianaf

y. out bepred? wyt ti’n cadw’n iach/iawn?

brezhoneg y. Llydaweg da/rhywiog/ graenus/cyfoethog

hennezh ’zo y. e vrezhoneg mae’i Lydaweg yn dda/rhywiog/raenus/ gyfoethog

boued y. bwyd iach/maethlon/da

n’eo ket y. ’dyw e/hi ddim yn iach

ne oa ket y.-y. ’doedd e/hi ddim yn eitha’ iach / yn arbennig o iach

paotred y. ha bagol bechgyn iach ac ab(a)l

ur flac’had y. cledren/clatsien/ pelten gas/eg(e)r

y.-pesk/-beuz/-kloc’h/-klok/-mat, y. evel un tach yn iach fel cneuen, mor iach â brithyll, fel cricsyn (o iach)

yac’haat be. gwella, iacháu

yac'hus a. iachus; da, llesol

yae bf 3 un. amherff. myn. mont

yafe bf 3 un. pres. dib. mont

yaje bf 3 un. gorff. dib. mont

yalc'h b. -ioù, yilc'hier pwrs, pwtsh, cod

y.-vutun pwtsh baco

james ezhomm y. n’en devez mae’n mynd drwy arian fel dŵr, mae arian yn llosgi yn ei bocedi

kreñv e/he y. mae’n gyfoethog/ gefnog/ariannog

ober y. gwneud (ei) ffortiwn, dod ymlaen yn y byd (yn ariannol)

ober y. a-dreñv cynilo, rhoi arian naill och(o)r, plufio’i nyth (heb yn wybod i neb)

skañv/tanav e/he y. mae’i boced/ phoced/yn wag, mae e/hi’n llwm/ dlawd

ur yalc’hig cynilion cudd, celc fach, hosan fach (ffig.)

ur skarzh-y. lleidr pocedi

yalc'had b. -où llond/llawn pwrs/pwtsh; ysgoloriaeth, cyfrodd, cymhorthdal, grant

ur y. vat (a arc’hant) celc go dda/lew

Yann epg. Ioan, Iwan, Siôn/Sioni

Y. ar peul, Y. banezenn Siôn Bach Ffel, Dici Bach Dwl; un â thraed chwarter i dri / â thraed hwyaden

Y. bitaouer merchetwr o fri

Y.-e-vazh-houarn bachgen/dyn cryf

Y. Gog (y) ceiliog

evel Y. Gog paket brav e klud ar yer ha kouezhet e blu war e dreid (yn euog) fel troseddwr wedi cael ei ddal wrthi; â’i gwt/gynffon rhwng ei goesau

Y. Gouer (y) ffarmwr/ffermwr, (yr) amaethwr, pob ffarmwr/ffermwr, pob amaethwr

Y. kalon arc’hant / sec’h e gein Siôn llygad y geiniog, cybydd

Y.(ig) mil vicher / Y. a vil vicher (ha hini vat ebet / a varvas gant an naon) Sioni Pob Gwaith/Swydd (heb fod yn feist(i)r ar un), Wil Pob Crefft

Y.(ig) paotr ar gêr Cadi-Ffan, pansi/pansan (ffig.)

Y. Saoz (y) Sais, Siôn Darw, Siôn Pen Tarw

Y. sec’h e gein / kalon arc’hant Siôn llygad y geiniog

Y. Seitek lembo, loba, twpsyn, Siôn bach ffel, Dici bach dwl

yao! ebych. dere nawr! dewch nawr! cer o 'ma! cerwch o 'ma! bant / i ffwrdd / ymaith â thi/chi ayyb.!

y. gant an hent! bant â ni!

y. yud war! i lawr â!

lavaret y. mynd (bant / i ffwrdd / ymaith)

yaou g. : ar yaou gw diriaou/diziaou dydd Iau (diwetha’/nesa’)

Y.-Bask dydd Iau Dyrchafael

Y.-Gamblid dydd Iau Cablyd

da y. / d’ar y. ar ddydd Iau; bob dydd Iau

d’ar y. a-raok y dydd Iau blaenorol/ cynt / cyn hynny

d’ar y. war-lerc’h y dydd Iau dilynol/canlynol/wedyn/ ar ôl hynny

hiziv emañ/emaomp ar Y. dydd Iau yw hi heddiw

un devezh y. un dydd Iau, rhyw ddydd Iau

yaouank a. ifanc, ieuanc

y. eo an noz mae hi’n gynnar (yn y nos), ’dyw hi ddim yn hwyr

ar re y. yr ifainc/ifanc

ar re y. koulz hag ar re gozh yr ifainc/ifanc yn ogystal â’r hen

kozh ha y., ken kozh ken y. hen ac ifanc, yr hen a’r ifanc, yn hen ac yn ifanc, o bob oed(ran)

y.-flamm ifanc iawn

yaouankañ a. gradd eithaf yaouank ifanca’, ieua’

an eil y. yr ifanca’/ieua’ ond un

yaouankaat be. mynd yn iau/ifancach; peri i fod yn iau, gwneud yn iau/ifancach

yaouankik a. ifanc iawn, braidd/hytrach yn ifanc

yaouankiz b. -où ieuenctid

ar yaouankizoù ll. yr ifainc/ifanc, y bob(o)l ifanc

yaouankoc’h a. gradd gymh. yaouank iau, ifancach

yaourt g. -où iogwrt

yaouvezh g. dydd Iau (ar ei hyd)

ur y. un dydd Iau (ar ei hyd)

yar b. -ezed, yer iâr

y. a gan a goll he vi, ar y. a goll he vi dre forzh kanañ re goude dofiñ [dozviñ] rhaid peidio â chlochdar yn rhy gynnar

y. dilostet/beliet! kozh y.! cachgi! babi/bapa losin/mami!

y. glemmus/gloch : y. badus gw. klemmus

ar y. a zozv dre he beg wrth ei dant y caiff y fuwch ei godro, y felin a fâl a fyn ddŵr

y.-Indez/-Spagn twrcen; twrci

y.-zour iâr fach y dŵr, iâr fach yr hesg

yarad b. -où nythaid; galaeth, clwm, clwstwr (am sêr)

yarig b. iâr fach, cywennen

y. (an Aotrou) Doue buwch goch gota

y. an hañv iâr fach yr haf, glöyn byw, pili-pala

yariñ be. cwtsio, swatio; segura, tin-droi, oedi; llewygu, cael haint

y. gant ub. plygu/ild(i)o i rn

yeas bf 3 un. gorff. perff. mont

yec'hed g. -où iechyd (+ ffig.)

y. ar spered iechyd meddwl

y. mat (dit/deoc'h)! iechyd da (i ti/i chi)!

ar y. eo ar penn-kentañ iechyd sy’n dod gynta’, iechyd yw popeth

bezañ en e/he y. mat cael iechyd da, bod mewn iechyd da

brav/mat kenañ eo e y. mae’n iach iawn, mae’n cael iechyd arbennig/ neilltuol o dda

laka(a)t e y. en arvar/argoll, ober gaou ouzh e y. peryglu’i iechyd/fywyd, chwarae â’i iechyd

n’eo ket kaer e y. ’dyw ei iechyd ddim yn dda, ’dyw e ddim yn iach iawn

ur y. e oa klevet anezhañ ’roedd yn iechyd/fendith/bleser/donig ei glywed

yec'hedoù! iechyd da (i bawb)!

yec'hedus a. iachus

yelo bf 3 un. dyf. mont

yen a. oer; oeraidd; claear, difater, di-daro, di-hid: pell, anodd closio ato/ati (am bob(o)l)

an ifern y. uffern oer (h.y. uffern eithafol)

bremañ eo deu(e)t an dud da vezañ y. an eil deus/ouzh egile heddi’mae pob(o)l wedi pellhau/ymbellhau/ dieithrio/ymddieithrio oddi wrth ei gilydd

douar y. tir diffrwyth

kig y. cig oer (wedi’i ddigoni )

y.-du/-ki/-skorn/-sklas oer(llyd) iawn/ychrynllyd/ofnadwy/drybeilig/ enbyd o oer, rhewllyd, sythlyd, iasoer, yn ddigon oer i sythu/rewi brain

y.-put llym (am y gwynt)

yenaat/yenañ be. oeri, colli'i wres

yenet abf yenaat/yenañ qv.

y. eo ouzhin mae wedi dieithrio/pellhau oddi wrthyf

yenerez b. -ed oergell, cwpwrdd oer

yenien/yenijenn b. oerni, oerfel

yenn b. gw. genn

yeo g. gw. yev

yeot torf. gw. geot

yer ll. yar qv. ieir, dofednod, da pluog

choual/dichoual yer cwrso ieir

penn-y. g. iâr

yeun b. gw. geun

Yeun epg.

yev g. -ioù iau; pawen (ffig.), awdurdod

yezh b. -où iaith; lleferydd

y. al loened lleferydd yr anifeiliaid

y. estren/all iaith estron

ar y. komzet yr iaith lafar

ar y. skrivet yr iaith lenyddol, iaith llyf(y)r

y.-plaen rhyddiaith

yezhadur g. -ioù gramadeg

yezhadurel a. gramadegol

yezhadurour g. -ien gramadegwr

yezher g. -ien ieithydd

yezhoniezh b. ieitheg

yezhoù ll. lleferydd (anifail); cwynion, achwyniadau, cwyno, achwyn, grwgnach, swnian (person); clemau, ystumiau, wynebau, siapsau

ober y. gwneud lleferydd

yilc'hier ll. yalc'h qv.

yoc’h b. -ioù crugyn, twr, pentwr, twmpath, tas; llwyth, llawer

ar y. trwch y bob(o)l, y mwyafrif, mwyafrif y bob(o)l, y rhan fwya’ o’r bob(o)l)

ur y. verien twmpath morgug

yoc’henn b. -où chwyddi, twmpyn/ lwmpyn (medd.); tyfiant (medd.)

yod g. -où uwd

y. avalaloù-douar hag/pe irvin potsh, stwmp, stwnsh

y. gwadegennoù pwdin gwaed

y.-kerc'h uwd ceirch

mont e y. mynd yn uwd, berwi/chwalu drwy’r dŵr (am datws)

yost a. wedi blino’n dwll/glwt/lân, wedi llwyr ymlâdd, lluddedig iawn; gwantan, gwanllyd, eiddil; afiach

yostan be. blino; mudferwi; mynd yn llai wrth eu digoni, berwi’n ddim

en em y. ymlâdd, blino’i hunan yn lân/llwyr/geg

you g. gw. youc’h

you(-you/hou)! ebych. hwrê!

youal be. gweiddi, cymeradwyo

youc'h g. gwaedd, llef, bloedd

youc'hadeg b. -où dadwrdd, twrw, mwstwr, gweiddi, bloeddio, rhuo

youc'hadenn b. -où cri, gwaedd, llef

youc'hal be. gweiddi, bloeddio; rhuo

youc’her g. -ien gwaeddwr, bloeddiwr

youl b. -où ewyllys, dymuniad

y. bolitikel ewyllys boliticaidd

y. fall drwg ewyllys

y. vat ewyllys da

laka(a)t e y. war udb. rhoi ei fryd/ wyn ar rth

youloù-fall chwantau, nwydau (gwyllt), tueddiadau anfoesol

youlek a. ewyllysgar; awchus, gwancus, awyddus

youliñ be. ewyllysio, dymuno

yourc'h g. -ed iwrch; merch fachgennaidd, tomboi, rhampen

yud a. dichellgar, bradwrus

un taol yud(az) tric brwnt/cas, tro gwael/ bradwrus, brad

yud g. -où ud(i)ad, oernad, rhuad (y gwynt)

yudadenn b. -où ud(i)ad (ci), rhuo (y gwynt)

yudal be. udo, nadu, oernadu; rhuo; bloeddio

yudaz a. bradwrus

yudaz g. -ien bradwr

yudazerezh g. brad, teyrnfradwriaeth

yun g. -où ympryd

ober y. an nav steredenn byw’n fain, byw ar fin y gyllell, dal(a) llygoden a’i bwyta (ffig.)

war y. yn ymprydio

yunañ be. ymprydio

Yuzaz epg. Jiwdas

yuzev a. Iddewig

Yuzev g. -ien Iddew

ar Y. yr Iddew; Iddewig

yuzevegezh/yuzeviezh b. Iddewiaeth

yuzevek a. Iddewig

Yuzevez b. -ed Iddewes