J

jabadao g. dawns Lydewig; rhialtwch, halibalŵ, randibŵ, stŵr, twrw

jabodig-ruz g. robin goch, brongoch, coch-gam

Jafre(z) epg. Sieffre

jahin g. -où artaith; poen enbyd

jahinañ be. arteithio, poenydio; anafu, peri poen, achosi loes; anesmwytho, blino, poeni; diodde’/godde’

jahiner g. -ien arteithiwr, poenydiwr; treisiwr, ymosodwr

jahinus a. arteithiol

jak g. -où jac; model (gwrthrych); bwgan, bwbach

troc’hañ ur j, d’ub. gadael rhn am rn arall

Jakez, Jakou epg. Sianco, Sioni

jakobin¹ a. Jacobin, Jacobinaidd

Jakobin² g. -ed Jacobin

jakedenn b. -où cot fach, siaced

jalous a. cenfigennus, eiddigeddus

jalouzi b. cenfigen, eiddigedd

tra ma vo daou zen war ar bed ar jalouzi a reno bepred tra bo dau ddyn ar ôl yn y byd fe fydd cenfigen yn ben o hyd, cenfigen yw gwraidd pob cynnen

jambon g. -où ham

james adf. gyda’r neg. erioed

a-benn j., biken j. byth (yn y dyfodol) pan fydd yr Wyddfa i gyd yn gaws

jañdarm g.-ed plisman/plismon (gwledig)

jañdarmiri b. -où swyddfa’r heddlu

Janed epb. Sioned

janglenn b. -où jyngl; coedwig drwchus

jao/jav¹ g. -ed anifail pwn/harnais; gwedd

jao/jav² b. -ioù torf, mintai, cwmni, criw

Japan b. Japan/Siapan

japanat a. Japan(e)aidd/Siapan(e)aidd

japaneg g. Japan(a)eg/Siapan(a)eg

jard(r)in b. -où gardd

jard(r)inañ be. garddio

jard(r)iner g. -ien garddwr

jard(r)inerezh g. garddwriaeth

jarl g. -où jar, pot, costrel, wrn

jarneal be. tyngu, cablu

jarneoù ll. llwon, cableddau, rhegfeydd

jav gw. jao

jave g. -où brest; mynwes, bron; bronnau

javeig-ruz robin goch, brongoch, coch-gam

javed b. -où gên; asgwrn boch

javedad b. -où cernod, bonclust

javel: dour j. g. diheintydd

jazz g. jas, jazz

jeal g. -ioù carchar

jeant g. -ed cawr

jed¹ g. -où cyfrif(iad)

jed² g. muchudd

jedadenn b. -où sỳm

jederez b. -ioù cyfrifiannell

jediñ be. cyfri(f), rhifo amcangyfri’, cyfrifiadu

jedoniezh b. mathemateg

jedoniour g. -ien mathemategydd

jelkenn b. -où cwlffyn (o fara); twmpyn, talp (o gig)

ur pezh j. a baotr (yn ddirmygus) cwlffyn (o foi), dyn/bachgen anferth

jener g. -où cenedl, rhyw

jeneral g. -ed cadfridog

jenofl torf. -enn b. carnasiwn, penigan y gerddi

jenoflez torf. -enn b. blodau mamgu, llysiau'r fagwyr

jentil a. bonheddig, taliaidd; tyner, addfwyn, mwyn; caredig, hynaws, ffein(d)

diwar an dour eo j. pan fydd yn sobor / pan na fyddo dan ddylanwad y ddiod mae’n addfwyn

Jeruzalem e.lle Jeriwsalem

Jerze/Jerzenenz b. Jersi

jesami g. siasmin

jestr g. -où ystum, arwydd â’r corff

jestroù (y)stumiau, clemau; arwyddion (â’r corff)

hennezh a ra jestroù mae hwnna’n glemau i gyd / yn llawn seans; mae e’n ffws i gyd / llawn ffws

jestral/jestraouiñ be. gwneud ystumiau/clemau; gwneud arwydd(ion)

paouz da j.! gad dy glemau!

jet b. (awyren) jet

jeu g. -ioù chwarae, gêm; busnes, mater; cyflwr, sefyllfa; anghydfod, ffrae, cweryl; cerydd, pryd o dafod

a-revr emañ ma j. ganin ’rydw i ar ei hôl hi (gyda’m gwaith)

aze eo bet fall ar j.! bu pethau’n bur/go ddrwg yno!

bezañ en e jeu bod wrth ei fodd / wrth fodd ei galon

bezañ gant e j. bod yn wyliadwrus, ymddwyn yn weddus, bihafio

kanañ/la(va)ret e j. d’ub. ceryddu/ cymhennu/cystwyo/termo rhn, rhoi pryd o dafod / rhoi pregeth i rn (ffig.), rhoi blas ei dafod/thafod i rn

kaout j. ouzh ub. cwympo mas â rhn, cweryla/ ffraeo â rhn

kerz d’az j.! cer at dy bethau! dos ynghylch dy bethau!

mat (eo) ar j.? (ydy’) popeth yn iawn?

ar re-se a zo mat o j.! gwyn eu byd! mae byd da ar y rhai yna!

n’emañ ket ken er j. mae e mas o’r gystadleuaeth/ras, ’dyw e ddim yn y gystadleuaeth/ras bellach

ober e j. d’ub. lladd rhn.; cam-drin rhn.

savet ’oa j. etrezo aeth hi’n ffrae rhyngddyn nhw, aeth pethau’n ddiflas/flin rhyngddyn nhw

se a vo ur j. all! bydd hwnnw/hynny’n fater arall/gwahanol!

trist e vije da j. ma n’az pije kêr ebet fe fuasai’n drist arnat ti taset ti’n ddigartre’, buasai dy sefyllfa’n enbyd pe na bai gennyt le i roi dy ben i lawr

Jezuz g. Iesu

jiber g. -(i)où adar hela, anifeiliaid hela, gêm, helfilod

jibidi g. dawns Lydewig

jiboesa(t) be. hela

jiboesaour g. -ien hel(i)wr

jiboez g. -où helfa, hela

ur chupenn-j. cot hela

jigorn(i)ad g. -où bonclust, clusten, cernod, cledren, clowten/clewten, cleren, pelten, wheret/whired, swadan

jigorniañ be. cernodio, cledro, clowtan/ clewtan, pwn(i)o (o gylch y pen)

jiletenn b. -où gwasgod; siaced fach wlân; siwmper

jiletennad b. (ffig.) llond bola (o ddiod feddwol)

tapet en doa ur j. ’roedd e’n feddw caib/gaib/twll/dwll, ’roedd o wedi’i dal hi

jilgamm a. cloff, clunhercaidd; igam-ogam

jilgammañ be. clunherc(i)an, herc(i)an; igam-ogamu, ymdroelli

jilouetenn b. -où ceiliog y gwynt

jiminas/jimnastik g. gymnasteg, ymarfer corff

jiñjebr g. sinsir

jipsian g. -ed sipsi g.; crwydryn

jipsianez b. -ed sipsi b.

jirafenn b. jirafed jiráff

jistr¹ g. gw. chistr

jistr² g. -où cofrestr, coflyfr

joa b. -ioù llawenydd, hapusrwydd; cariad, hoffter; bendith, peth da; pleser

j. eo dezhi bezañ gwelet ar medisin e poent mae’n fendith / mae’n beth da / mae’n dda (o beth) iddi weld y meddyg mewn pryd

diskouezh/ober j. ouzh ub. gwneud ffws o rn, rhoi croeso mawr i rn, cofleidio rhn yn wresog

kaout j. ouzh ub. caru rhn, bod yn hoff iawn o rn, (ym)serchu yn rhn

j. am boa outañ evel ur breur ’rown i’n ei garu fel brawd

kaout j. ouzh udb. hoffi rhth, bod yn hoff o rth

joaius a. llawen, hapus

Job epg. Job

paour evel J. llwm/tlawd iawn

Job(ig)/Jop(ig), Joz epg. bachigol Jozeb qv.

jod b. -où, divjod boch, grudd

jodad b. -où cernod, bonclust, clusten

jodata be. cernodio

jodek a. â bochau mawr

joent(r)añ be. uno, asio, ailosod (asgwrn)

joentrer g. -ien asiwr esgyrn, meddyg esgyrn

jogañ be. crychu, swblachu/siwblachad, annibennu (dilledyn/defnydd); llarpio, bwyta’n awchus/llyminog, sglaffio

joget a. wedi crychu, crychlyd, yn grychau i gyd, swb(l)achog, anniben (am ddilledyn/ddefnydd crychlyd)

joke g. -ed joci

Joni g. Joniged Sioni/Mari Winwns

jonkilhez ll. -enn daffodil, cennin Pedr ll. cenhinen Bedr

Jop(ig) epg. gw. Job(ig)

Josilin e. lle Josselin (Ffrg.)

jostram g. -ed twpsyn

jot b. gw. jod

ar jotorell b. -où y wen; y dwymyn doben/deupen, clwy’r pennau

jourdoul¹ a. yn llawn asbri

jourdoul² b. asbri

journal g. -ioù papur newydd

Joz epg. bachigol Jozeb

Jozeb/Jozef epg. Joseff

jubenn g. -ed proctor, dirprwywr, cyfryngwr, dehonglwr; lladmerydd; cyfieithydd (ar laf.)

jubenniñ be. dehongli; cyfieithu (ar laf.)

jubennour g. -ien lladmerydd; cyfieithydd

jubile g. -où jiwbil(î); gŵyl; penwisg Treger

Judaz epg. Jiwdas

judenn b. -où chwedl

Judev/Judew/Judeo g. -ien Iddew

judo g. jwdo

julod g. -ed gŵr cyfoethog, dyn cefnog (o ardal Landivizio)

bro ar juloded Landivizio a’r cyffiniau

jumelennoù ll. sbienddrych dwb(w)l, binociwlars

daou re j. dau bâr o finociwlars

juntañ be. asio, uno, cysylltu (â’i gilydd); dodi wrth ei gilydd / gyda’i gilydd; bod och(o)r yn och(o)r (â’i gilydd); plethu (am ddwylo)

j. d’ub. gweddu i rn, ateb/taro rhn (am ddillad)

jurdik a. didwyll, cymwys, cywir; gofalus, manwl; cydwybodol; prydlon

juri g. -ed rheithgor; panel arholi; panel beirniaid

just¹ a. iawn, cywir, teg, cyfiawn, amhleidiol, diduedd, purion; cymwys, cywir, union; annigonol, prin

evel j. wrth gwrs

just² adf yn gymwys/gywir/union; o drwch blewyn

j. a-dal d’an ti-kêr yn union gyferbyn â / reit (ar laf.) gyferbyn â neuadd y dre’

j. ar pezh a soñjen! yr union beth a feddyliwn i! yn gymwys beth ’rown i’n ei feddwl!

j. a-walc’h! yn gymwys/gywir/hollol/ union!; wrth gwrs

j. e-kichen yn union yn ymyl, reit ar bwys (ar laf.), yn agos iawn

j. e-kreiz yn union yn y canol, yn y canol yn deg, reit yn y canol (ar laf.)

j. eo an horolaj? ydy’r cloc yn iawn/gymwys/ gywir?

bez’ e oan j. o skrivañ dezhi ’rown i wrthi’n sgrifennu ati

j. pa oa o vont kuit fel yr oedd yn ymadael, pan oedd yn mynd (bant / i ffwrdd / ymaith)

edon j. o vont d’ar gêr ’rown i yn mynd / ar fin mynd / yn ei chychwyn hi tua thre’ / am adre’

n’eo ket j. kement-se ’dyw hynny ddim yn iawn/deg! chwarae teg!

n’ouzon ket (dre) j. ’wn i ddim yn iawn, ’dwy’ i ddim yn gwybod yn gymwys/hollol/ union

ret eo bezañ j. rhaid bod yn deg, chwarae teg

justamant adf. yn gymwys/gywir/hollol/ union

justifiañ be. cyfiawnhau; unioni (print)

justifiañs b. cyfiawnhad

justik a. ac adf dim ond digon, heb ddim dros ben; annigonol, braidd/hytrach yn brin, dim digon yn hollol

justikañ a. gradd eithaf justik qv.

c’hoari gant ar j. byw ar fin y gyllell (ffig.), byw’n fain, byw ar yr ychydig lleia’, crafu byw

justin g. -où cot/siaced fach; bodis

justinañ be. byw ar fin y gyllell, byw’n fain/gynnil, tolio, codi’r rhast(a)l

justinenn b. -où crys merch, blows(en)

Justinog g. Justineien gŵr o Sizun a'r cyffiniau

justiz b. cyfiawnder

an dud a j. gwŷr y gyfraith, barnwyr, ynadon ayyb.

jut torf. a g. jiwt