J
jabadao g. dawns Lydewig; rhialtwch, halibalŵ, randibŵ, stŵr, twrw
jabodig-ruz g. robin goch, brongoch, coch-gam
Jafre(z) epg. Sieffre
jahin g. -où artaith; poen enbyd
jahinañ be. arteithio, poenydio; anafu, peri poen, achosi loes; anesmwytho, blino, poeni; diodde’/godde’
jahiner g. -ien arteithiwr, poenydiwr; treisiwr, ymosodwr
jahinus a. arteithiol
jak g. -où jac; model (gwrthrych); bwgan, bwbach
troc’hañ ur j, d’ub. gadael rhn am rn arall
Jakez, Jakou epg. Sianco, Sioni
jakobin1 a. Jacobin, Jacobinaidd
Jakobin2 g. -ed Jacobin
jakedenn b. -où cot fach, siaced
jalous a. cenfigennus, eiddigeddus
jalouzi b. cenfigen, eiddigedd
tra ma vo daou zen war ar bed ar jalouzi a reno bepred tra bo dau ddyn ar ôl yn y byd fe fydd cenfigen yn ben o hyd, cenfigen yw gwraidd pob cynnen
jambon g. -où ham
james adf. gyda’r neg. erioed
a-benn j., biken j. byth (yn y dyfodol) pan fydd yr Wyddfa i gyd yn gaws
jañdarm g.-ed plisman/plismon (gwledig)
jañdarmiri b. -où swyddfa’r heddlu
Janed epb. Sioned
janglenn b. -où jyngl; coedwig drwchus
jao/jav1 g. -ed anifail pwn/harnais; gwedd
jao/jav2 b. -ioù torf, mintai, cwmni, criw
Japan b. Japan/Siapan
japanat a. Japan(e)aidd/Siapan(e)aidd
japaneg g. Japan(a)eg/Siapan(a)eg
jard(r)in b. -où gardd
jard(r)inañ be. garddio
jard(r)iner g. -ien garddwr
jard(r)inerezh g. garddwriaeth
jarl g. -où jar, pot, costrel, wrn
jarneal be. tyngu, cablu
jarneoù ll. llwon, cableddau, rhegfeydd
jav gw. jao
jave g. -où brest; mynwes, bron; bronnau
javeig-ruz robin goch, brongoch, coch-gam
javed b. -où gên; asgwrn boch
javedad b. -où cernod, bonclust
javel: dour j. g. diheintydd
jazz g. jas, jazz
jeal g. -ioù carchar
jeant g. -ed cawr
jed1 g. -où cyfrif(iad)
jed2 g. muchudd
jedadenn b. -où sỳm
jederez b. -ioù cyfrifiannell
jediñ be. cyfri(f), rhifo amcangyfri’, cyfrifiadu
jedoniezh b. mathemateg
jedoniour g. -ien mathemategydd
jelkenn b. -où cwlffyn (o fara); twmpyn, talp (o gig)
ur pezh j. a baotr (yn ddirmygus) cwlffyn (o foi), dyn/bachgen anferth
jener g. -où cenedl, rhyw
jeneral g. -ed cadfridog
jenofl torf. -enn b. carnasiwn, penigan y gerddi
jenoflez torf. -enn b. blodau mamgu, llysiau'r fagwyr
jentil a. bonheddig, taliaidd; tyner, addfwyn, mwyn; caredig, hynaws, ffein(d)
diwar an dour eo j. pan fydd yn sobor / pan na fyddo dan ddylanwad y ddiod mae’n addfwyn
Jeruzalem e.lle Jeriwsalem
Jerze/Jerzenenz b. Jersi
jesami g. siasmin
jestr g. -où ystum, arwydd â’r corff
jestroù (y)stumiau, clemau; arwyddion (â’r corff)
hennezh a ra jestroù mae hwnna’n glemau i gyd / yn llawn seans; mae e’n ffws i gyd / llawn ffws
jestral/jestraouiñ be. gwneud ystumiau/clemau; gwneud arwydd(ion)
paouz da j.! gad dy glemau!
jet b. (awyren) jet
jeu g. -ioù chwarae, gêm; busnes, mater; cyflwr, sefyllfa; anghydfod, ffrae, cweryl; cerydd, pryd o dafod
a-revr emañ ma j. ganin ’rydw i ar ei hôl hi (gyda’m gwaith)
aze eo bet fall ar j.! bu pethau’n bur/go ddrwg yno!
bezañ en e jeu bod wrth ei fodd / wrth fodd ei galon
bezañ gant e j. bod yn wyliadwrus, ymddwyn yn weddus, bihafio
kanañ/la(va)ret e j. d’ub. ceryddu/ cymhennu/cystwyo/termo rhn, rhoi pryd o dafod / rhoi pregeth i rn (ffig.), rhoi blas ei dafod/thafod i rn
kaout j. ouzh ub. cwympo mas â rhn, cweryla/ ffraeo â rhn
kerz d’az j.! cer at dy bethau! dos ynghylch dy bethau!
mat (eo) ar j.? (ydy’) popeth yn iawn?
ar re-se a zo mat o j.! gwyn eu byd! mae byd da ar y rhai yna!
n’emañ ket ken er j. mae e mas o’r gystadleuaeth/ras, ’dyw e ddim yn y gystadleuaeth/ras bellach
ober e j. d’ub. lladd rhn.; cam-drin rhn.
savet ’oa j. etrezo aeth hi’n ffrae rhyngddyn nhw, aeth pethau’n ddiflas/flin rhyngddyn nhw
se a vo ur j. all! bydd hwnnw/hynny’n fater arall/gwahanol!
trist e vije da j. ma n’az pije kêr ebet fe fuasai’n drist arnat ti taset ti’n ddigartre’, buasai dy sefyllfa’n enbyd pe na bai gennyt le i roi dy ben i lawr
Jezuz g. Iesu
jiber g. -(i)où adar hela, anifeiliaid hela, gêm, helfilod
jibidi g. dawns Lydewig
jiboesa(t) be. hela
jiboesaour g. -ien hel(i)wr
jiboez g. -où helfa, hela
ur chupenn-j. cot hela
jigorn(i)ad g. -où bonclust, clusten, cernod, cledren, clowten/clewten, cleren, pelten, wheret/whired, swadan
jigorniañ be. cernodio, cledro, clowtan/ clewtan, pwn(i)o (o gylch y pen)
jiletenn b. -où gwasgod; siaced fach wlân; siwmper
jiletennad b. (ffig.) llond bola (o ddiod feddwol)
tapet en doa ur j. ’roedd e’n feddw caib/gaib/twll/dwll, ’roedd o wedi’i dal hi
jilgamm a. cloff, clunhercaidd; igam-ogam
jilgammañ be. clunherc(i)an, herc(i)an; igam-ogamu, ymdroelli
jilouetenn b. -où ceiliog y gwynt
jiminas/jimnastik g. gymnasteg, ymarfer corff
jiñjebr g. sinsir
jipsian g. -ed sipsi g.; crwydryn
jipsianez b. -ed sipsi b.
jirafenn b. jirafed jiráff
jistr1 g. gw. chistr
jistr2 g. -où cofrestr, coflyfr
joa b. -ioù llawenydd, hapusrwydd; cariad, hoffter; bendith, peth da; pleser
j. eo dezhi bezañ gwelet ar medisin e poent mae’n fendith / mae’n beth da / mae’n dda (o beth) iddi weld y meddyg mewn pryd
diskouezh/ober j. ouzh ub. gwneud ffws o rn, rhoi croeso mawr i rn, cofleidio rhn yn wresog
kaout j. ouzh ub. caru rhn, bod yn hoff iawn o rn, (ym)serchu yn rhn
j. am boa outañ evel ur breur ’rown i’n ei garu fel brawd
kaout j. ouzh udb. hoffi rhth, bod yn hoff o rth
joaius a. llawen, hapus
Job epg. Job
paour evel J. llwm/tlawd iawn
Job(ig)/Jop(ig), Joz epg. bachigol Jozeb qv.
jod b. -où, divjod boch, grudd
jodad b. -où cernod, bonclust, clusten
jodata be. cernodio
jodek a. â bochau mawr
joent(r)añ be. uno, asio, ailosod (asgwrn)
joentrer g. -ien asiwr esgyrn, meddyg esgyrn
jogañ be. crychu, swblachu/siwblachad, annibennu (dilledyn/defnydd); llarpio, bwyta’n awchus/llyminog, sglaffio
joget a. wedi crychu, crychlyd, yn grychau i gyd, swb(l)achog, anniben (am ddilledyn/ddefnydd crychlyd)
joke g. -ed joci
Joni g. Joniged Sioni/Mari Winwns
jonkilhez ll. -enn daffodil, cennin Pedr ll. cenhinen Bedr
Jop(ig) epg. gw. Job(ig)
Josilin e. lle Josselin (Ffrg.)
jostram g. -ed twpsyn
jot b. gw. jod
ar jotorell b. -où y wen; y dwymyn doben/deupen, clwy’r pennau
jourdoul1 a. yn llawn asbri
jourdoul2 b. asbri
journal g. -ioù papur newydd
Joz epg. bachigol Jozeb
Jozeb/Jozef epg. Joseff
jubenn g. -ed proctor, dirprwywr, cyfryngwr, dehonglwr; lladmerydd; cyfieithydd (ar laf.)
jubenniñ be. dehongli; cyfieithu (ar laf.)
jubennour g. -ien lladmerydd; cyfieithydd
jubile g. -où jiwbil(î); gŵyl; penwisg Treger
Judaz epg. Jiwdas
judenn b. -où chwedl
Judev/Judew/Judeo g. -ien Iddew
judo g. jwdo
julod g. -ed gŵr cyfoethog, dyn cefnog (o ardal Landivizio)
bro ar juloded Landivizio a’r cyffiniau
jumelennoù ll. sbienddrych dwb(w)l, binociwlars
daou re j. dau bâr o finociwlars
juntañ be. asio, uno, cysylltu (â’i gilydd); dodi wrth ei gilydd / gyda’i gilydd; bod och(o)r yn och(o)r (â’i gilydd); plethu (am ddwylo)
j. d’ub. gweddu i rn, ateb/taro rhn (am ddillad)
jurdik a. didwyll, cymwys, cywir; gofalus, manwl; cydwybodol; prydlon
juri g. -ed rheithgor; panel arholi; panel beirniaid
just1 a. iawn, cywir, teg, cyfiawn, amhleidiol, diduedd, purion; cymwys, cywir, union; annigonol, prin
evel j. wrth gwrs
just2 adf yn gymwys/gywir/union; o drwch blewyn
j. a-dal d’an ti-kêr yn union gyferbyn â / reit (ar laf.) gyferbyn â neuadd y dre’
j. ar pezh a soñjen! yr union beth a feddyliwn i! yn gymwys beth ’rown i’n ei feddwl!
j. a-walc’h! yn gymwys/gywir/hollol/ union!; wrth gwrs
j. e-kichen yn union yn ymyl, reit ar bwys (ar laf.), yn agos iawn
j. e-kreiz yn union yn y canol, yn y canol yn deg, reit yn y canol (ar laf.)
j. eo an horolaj? ydy’r cloc yn iawn/gymwys/ gywir?
bez’ e oan j. o skrivañ dezhi ’rown i wrthi’n sgrifennu ati
j. pa oa o vont kuit fel yr oedd yn ymadael, pan oedd yn mynd (bant / i ffwrdd / ymaith)
edon j. o vont d’ar gêr ’rown i yn mynd / ar fin mynd / yn ei chychwyn hi tua thre’ / am adre’
n’eo ket j. kement-se ’dyw hynny ddim yn iawn/deg! chwarae teg!
n’ouzon ket (dre) j. ’wn i ddim yn iawn, ’dwy’ i ddim yn gwybod yn gymwys/hollol/ union
ret eo bezañ j. rhaid bod yn deg, chwarae teg
justamant adf. yn gymwys/gywir/hollol/ union
justifiañ be. cyfiawnhau; unioni (print)
justifiañs b. cyfiawnhad
justik a. ac adf dim ond digon, heb ddim dros ben; annigonol, braidd/hytrach yn brin, dim digon yn hollol
justikañ a. gradd eithaf justik qv.
c’hoari gant ar j. byw ar fin y gyllell (ffig.), byw’n fain, byw ar yr ychydig lleia’, crafu byw
justin g. -où cot/siaced fach; bodis
justinañ be. byw ar fin y gyllell, byw’n fain/gynnil, tolio, codi’r rhast(a)l
justinenn b. -où crys merch, blows(en)
Justinog g. Justineien gŵr o Sizun a'r cyffiniau
justiz b. cyfiawnder
an dud a j. gwŷr y gyfraith, barnwyr, ynadon ayyb.
jut torf. a g. jiwt